REEMAIN (Kaynak ve Enerji Verimli Üretim), AVRUPA BİRLİĞİ tarafından desteklenen bir projedir. Dünyada bu projenin uygulamaya konulduğu sadece üç gösterim fabrikası mevcuttur, BOSSA TAS bunlardan biri ve Türkiye'de tektir.
Bu Projeye katılan BOSSA, profesyonel pozisyonunu çevre, enerji, hammadde ve sürdürülebilirlik konularında dünya çapında tescillemiştir. Projenin tamamlanmasıyla birlikte, üretim süreci yeni bir boyut kazanacak ve BOSSA'nın bir felsefesi haline gelen yükseltme ve tasarruf moduna geçecektir.
REEMAIN, hem enerji hem de maddi kaynakların verimliliğini artıracak bir metodoloji ve platform geliştirmek ve gösterimini yapmak için üretim süreçlerinden, enerji simülasyon yazılım araçlarından, enerji ve kaynak planlamasından ve yenilenebilir enerji ve depolama alanlarından elde ettiği en son bilgi ve tecrübeyi birleştirir.
Projenin dört temel odak alanı vardır:
1. Üretim--süreç-ürün optimizasyonu, yenilenebilir enerji sistemlerinin kusursuz bir şekilde entegrasyonu ve atık enerji geri kazanımı da dahil olmak üzere ömür devri yaklaşımı içinde ölçülecek çevresel performanslarla fabrikada kaynakların (enerji ve malzemeler) kullanımı konusunda yenilik.
2. Fabrika sahiplerine fabrikalarını kaynak verimliliği ve minimum çevresel ve maliyet etkisi doğrultusunda yönlendirebilmeleri için analiz, karar ve en iyi stratejileri planlama konularında destek vermek üzere karar destek araçları.
3. Üç farklı fabrikada (İtalya'da SCM foundry, Türkiye'de Bossa Textiles ve İspanya'da Gullon Biscuits) gösterim faaliyetleri
4. Standartlaştırma faaliyetlerine sağlanan güçlü bir destek ve IMS (Uluslararası Üretim Sistemleri) çerçevesi içerisinde işbirliği ile birlikte Avrupa ve Uluslararası düzeylerde yaygınlaştırma.
REEMAIN çerçevesinde, yenilenebilir enerji teknolojilerinin ve kaynak tasarrufu stratejilerinin akıllıca kullanılması, enerji alımını, üretimini, dönüşümünü, dağıtımını, kullanımını, kontrolünü, depolanmasını, yeniden kullanımını bütünsel ve entegre bir biçimde ele almaktadır.
REEMAIN'in öngördüğü hedefler, bir takım yenilikçi çözümler olmadan gerçekleşemez. REEMAIN konsorsiyumu içinde, farklı teknolojilerin geliştirilmesinin ve uygulanmasının üstesinden gelme konusunda tecrübeli bir çok teknoloji uzmanı bulunmaktadır:
• Yenilenebilir enerjinin üretim süreçlerine gerçek kusursuz bir entegrasyonunu sağlamak için güneş ısıl derişimi.
• Daha iyi performans ve koordinasyon için enerjinin ara depolaması olarak kullanılmak üzere elektrik depolaması.
• Fabrikaların analizlerinin yapılarak verimliliklerini artırmak için en iyi alternatifleri belirleme sürecinde yardımcı olması için fabrika simülasyon araçları.
REEMAIN bununla kalmayacak ve fabrikaların daha iyi bir atık enerjisi kullanımı, yenilenebilir enerjilerin entegrasyonu ve işletme optimizasyonu ile daha verimli hale gelmesi sürecine yardımcı olacak daha yenilikçi ve maliyet etkin teknolojilerin peşinde koşmaya devam edecektir.
Proje kapsamında Bossa TAS bünyesinde hayata geçirilen iyileştirmeler aşağıdaki gibidir.
MAKİNELERİN İPLİK EĞİRME VE DOKUMA HIZLARININ GELİŞTİRİLMESİ Bu verimlilik ölçütünün temel fikri, birim üretim başına elektrik enerjisi tüketiminde bir düşüş sağlamak için, iplik eğirme ve dokuma makinelerinin hızını kalite kaybına neden olmadan optimize etmektir. Ön denemeler, iplik eğirme işleminde bazı iplik türleri için belirli elektrik tüketiminin azaltıldığını göstermiştir. Beklenen yıllık tasarruf yaklaşık 300.000 kWh'dir.
İŞLEM SÜRESİNİN VE ADIM SAYISININ (BOYAMA VE APRE) AZALTILMASI Dimensa Merserize makinasındaki her bir işlem için, su akış hızları kaliteden ödün vermeden yavaş yavaş azaltıldı. Bu işlem gerekli su miktarında bir azalma sağladı (Lt / kg kumaş cinsinden ölçülür). Bu azalma yıllık yaklaşık 55.000 m3 mutlak su tasarrufu değerine eşittir. Aynı zamanda su ısıtıldığı için bu su miktarı tasarrufu da 370.000 sm3 mutlak doğal gaz tasarrufu sağlar.
ÇEVRE DOSTU KUMAŞLARIN GELİŞTİRİLMESİ Geri dönüştürülmüş, organik ve doğal boyalı denim kumaşlar geliştirilmiştir. Bu önlemin imalat enerji tüketiminde bir etkisi yoktur. Ancak bu doğrudan ilişkili enerji ve ham içerik emisyonlarını etkilemektedir. Yeni ürünler, bir sonraki ham maddeleri değiştirmektedir:
Geri dönüştürülmüş pamuk: Geri dönüştürülmüş pamuklu iplik üretmek ekstra itina gerektirir ve ilave geri dönüşüm ve ince parçaların tekrar birleştirilmesi işlemini gerektirir. Bunun avantajı ise diğer türlü atık olacak değerli kumaşların ekonomik ve çevresel olarak kazanılmasıdır.
Organik pamuk: Organik tarım zirai kimyasallar ve yapay gübreler yerine her yıl değişik ürün ekme yöntemini, böcek ilacı yerine biyolojik haşere kontrolünü kullanmaktadır. Bunun çevresel etkileri daha azdır.
Doğal boya: Doğal boya sentetik boyalar gibi toksik ve kanserojen maddeler içermez.
CO2 ATIKSU SU ARITIMI Bu önlem, atık suları nötralize etmek için H2SO4 yerine daha az zararlı olan CO2 kullanımını getirmiştir. CO2'nin tam anlamıyla etkili olabilmesi için reaksiyon süresinin arttırılması gerekmiştir. Suyun daha uzun bir dolaşım sağlamasına olanak tanıyan yeni bir havuz inşa edilmiştir. Bu önlemin üretim sürecinin enerji tüketimini çok fazla etkilemediği değerlendirilmektedir. Bu H2SO4 yerine CO2 kullanarak atık su arıtımını değiştirmiştir. Yalnızca arıtım için kullanılan maddeyi değiştirilmekle kalmamış, aynı zamanda birim atık su miktarı için gerekli dozaj da azaltılmıştır. İncelenecek olan etkiler CO2 temini karşısında H2SO4 temininin çevresel meseleleri ile ilişkilidir.
ATIK ISI GERİ KAZANIM SİSTEMİ Yıkama makinesinden tahliye edilen sıcak su, kapalı bir filtreleme tankına pompalanır ve daha sonra bir plakalı ısı değiştiriciye yönlendirilir. Bu cihazda, sıcak atık sudaki ısı makineye girmeden önce ön ısıtma maksadıyla temiz suya aktarılır ve böylece yeni temiz suyun işlem sıcaklığına kadar ısıtılması için gerekli olan termal enerjide (doğal gaz) tasarruf sağlanmaktadır. Bossa ekibi tarafından tasarlanan otomatik temizlemeli filtrenin başarılı bir şekilde çalışması çok önemlidir. Bu önlem, üretimin apreleme aşamasına ilişkin doğal gaz tüketimini azaltmıştır. Bu orijinal uygulamada elde edilen sonuçlar, bu verimlilik önleminin başka bir makinede de tekrar edilmesini teşvik etmiştir. Ön analiz her iki makine için yıllık doğalgaz tasarrufunun yaklaşık 700.000 sm3 dolaylarında olduğunu göstermektedir.
BOSSA, sürdürülebilir üretimde lider rolü üstlenmektedir. Bu itibarla, bu proje, r-PET ve geri dönüşümlü pamuk ipliği kullanarak %100 Geri Dönüştürülmüş Ürün Platformu üretmeyi amaçlamaktadır.
Bu işlem, ipliğin özelliklerini bozarak ipin uzunluğunu kısaltır. Bu nedenle, geri dönüştürülmüş liflerden düşük kısa uzunluklu iplikler elde edilir. Günümüzde, en uzun ömürlü ve öngörülebilir kalitede geri dönüştürülebilir lifler, atıklardan üretilen pamuk lifleridir. Öngörülebilir kalitede bir diğer geri dönüştürülebilir lif, PET şişe atıklarının kırılması, yıkanması ve kurutulması işleminden sonra PET çapaklarından elde edilir. R-PET lifleri, eriyikten çekim yöntemi ile üretilir.
Günümüzde, geri dönüştürülmüş PET çapakları, halı tabanı, uyku tulumu, yastık, izolasyon malzemesi, takviye malzemesi vb. gibi ikincil tekstil malzemesi olarak üretilmektedir.
PET polimerin yaşam döngüsü değerlendirmesi, moda endüstrisinde nihai ürün olarak hazır giyimde kullanılabilmesi halinde artık olmayacaktır. Tanınmış kot markaları bu lifi, kumaş üretiminde girdi olarak kullanmıştır. Bununla birlikte, bu proje bu konsepti bir adım ileriye taşıyor. Bossa hazır giyim pazarında birincil hammadde olarak plastik şişelerin geri dönüştürülmesi yoluyla elde edilen ve halkın çevre bilincini arttıran r-Pet lifleri ile %100 geri dönüştürülmüş bir kumaş geliştirdi. Dünyadaki tekstil şirketlerinden hiçbiri henüz bu başarıya yaklaşamadı. BOSSA, kot pazarına yeni sürdürülebilir ürünler sunmaya gururla devam ediyor.
Ekoloji Bossa Tarafından Yapılan Kot Geliştirme Kot kumaşı, 150 yılı aşkın bir süredir her kotun temelinde yer almaktadır. Bunca zamandan sonra bile kaliteli kot kumaşı üretmenin, tekstil imalat sanayinin en zor yönlerinden biri olduğu yaygın biçimde kabul edilmektedir. Uzman boyama teknikleri ve gerekli olan ekstra uzunlukta iplik uzunlukları, her zaman yüksek seviyede atığa neden olmuş ve bunlar geçmişte tamamen göz ardı edilmiştir.
Son 5 yıldır Bossa kot fabrikaları, 1997 yılında Reset Koleksiyonunun lansmanıyla kot kumaşı üretmede çevreye daha duyarlı bir yaklaşım geliştirmenin ön saflarında yer almıştır. Yakın geçmişte, atıktan üretilen çeşitli üretim süreçlerine yöneldik ve bu atıkları, ürünleri gerçekten geliştirecek şekilde geri dönüştürecek yenilikçi yollar bulmaya kararlıyız.
Pamuk ve kumaş atıkları, imalatın her aşamasında üretilebilir ve bu atıkları toplayıp geri dönüştürmemizi sağlayacak yeni teknikler geliştirdik. Sürecin başlangıcında, pamuk balyaları açılır, harmanlanır, temizlenir, taranır ve şerit haline getirilir. Fitilleme ve eğirme aşamalarından sonra, iplikler yolculuklarının bir sonraki adımına hazırdır. Büyük bir koni üzerindeki iplik, 3 km uzunluğunda olabilir. Kırık iplikler ve şeritler bu aşamada geri dönüştürülmek üzere ayrılır.
Kot yapımında, bir grup iplik kumaşın uzunluğu boyunda bir çözgü ipi yapmak için bir araya getirilmelidir. Kot kumaşı, kumaş uzunluğundaki iplik boyandığından özeldir ve her ip 15 km uzunluğunda olabildiğinden bu zor bir işlemdir. Bazı ipler, yetersiz boya doygunluğu veya kırık iplikler nedeniyle bir sonraki üretim aşamasına geçemez, ancak geri dönüşüme gönderildiğinde ikinci bir şansları olur.
Dolayısıyla, eğirme, ip boyama aşamaları ve kumaşlardan elde edilen atıklar, torbalara toplanır ve geri dönüşüm tesisine gönderilir ve burada, kumaş, ip ve iplik parçaları bir parçalayıcı ile lif haline getirilir. Geri dönüştürülmüş pamuk lifleri daha sonra Bossa'nın sadece geri dönüştürülmüş iplikler için kullanılan iplik fabrikası olan E-Den'e geri gönderilir ve süreç tekrar baştan başlar.
Geri Dönüştürülmüş Pamuk, İşlenmemiş Pamuk ile harmanlanır veya normalde bir Bossa Kot kumaşından bekleyebileceğiniz yüksek performansı sağlamak için tek başına yüksek teknoloji ve bilgi ile sadece Geri Dönüştürülmüş Pamuk kullanılır. Geri Dönüştürülmüş Pamuğun sağladığı iki avantaj daha vardır:
* Geri Dönüştürülmüş Pamuk, indigo boyalı ipliklerden ve kumaştan yapıldığından, renk olarak zaten mavidir, böylece ipin boyanmasından sonra kumaş daha zengin bir indigo tonuna sahip olur.
* Geri Dönüştürülmüş Pamuk, kumaşa daha fazla doku ve hacim kazandıran hafif kirli bir yapıya sahiptir.
LCA Nedir? Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA), belirli bir ürün, proses veya aktivitenin çevresel performanslarını “beşikten mezara kadar” değerlendiren bir sistem yaklaşımıdır.
LCA, bir ürünün üretimi ya da bir hizmetin sağlanması sırasında kullanılan hammaddelerin temininden başlayarak, ilgili tüm üretim, sevkiyat, tüketici tarafından kullanım ve oluşan atıkların bertarafını kapsayan yaşam döngüsünün her bir aşamasındaki çevresel etkilerini belirlemek, raporlamak ve denetlemek için kullanılan bir yöntemdir.
Üretim esnasında işletmelerin tükettikleri doğal kaynaklar, harcadıkları enerji, havaya, suya ve toprağa saldıkları her türkü katı sıvı ve gaz emisyonlarının en aza indirilmesiyle gerçekleşen ‘Ürün Sürdürülebilirliği ve Temiz Üretim’ çalışmalarının başlangıç noktası, beşikten mezara /cradle to grave) anlayışıyla yapılan Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi analizleridir.
SETAC (Society of Environmental Toxicology and Chemistry – Çevre Toksikoloji ve Kimya Örgütü) tarafından başlatılan bir yaklaşım olan LCA; ürün, proses ya da hizmetin tüm yaşam döngüsünü ve bu döngüde yer alan tüm aşamaların arasındaki ilişkileri irdeler. ISO 14040 standardı LCA’nin prensipleri ve çerçevesini, ISO 14044 standardı ise LCA’nin gerekliliklerini ve ana hatlarını belirler.
LCA Kapsamında değerlendirmeye alınan başlıca çevresel etkiler: · İklim Değişikliği
· Emisyonlar
· Ozon Tabakasında İncelme
· Asidifkasyon
· Tatlı Su ve Deniz Suyuna Etki
· İnsan Sağlığına Etki
· Kaynak Tüketimi
